Türkiye’nin ilk kadın müzecisi Seniha Sami (Moralı), 1886 yılında doğdu. Millî Eğitim Bakanlığı yapmış Abdüllatif Suphi Paşa’nın kızı olan Sami, küçük yaşından itibaren İngilizce, Fransızca ve Farsça eğitimler aldı. Tarih ve edebiyat alanlarına ilgisi olan Seniha Sami, bu alanda birçok çeviri yaptı. Mecma-ı Âsâr-ı Atika Müzesinde (İstanbul Arkeoloji Müzesi), 1928 yılında yabancı diller memurluğu yapmaya başladı. Arkeoloji alanında eğitim almamış olmasına rağmen aileden gelen arkeoloji sevgisinin onun kaderini etkilediğini söyleyen Sami, müzedeki çalışma hayatı ve müzelerin çalışma şeklini şu sözlerle anlatır:
O devirde, üniversitemizde henüz arkeoloji enstitüsü yoktu. Müdürler ve memurlar müzede çalışarak yetişmişlerdi. Heykeltıraştan başka, birkaç kişi daha Avrupa’da öğrenim görüşmüştü. Benim öğrenimimse tamamıyla özeldir. Ayrıca benden başka müzede kadın yoktu. Müzemizin adı “Arkeoloji Müzesi”ne çevrilince memuriyetimin adı resmen “arkeolog” oldu.
Seniha Sami, birkaç yabancı dil bildiği için müzeye gelen yabancılara sıklıkla eşlik etmekteydi. Louvre Müzesi yöneticilerinden Andre Deambez’in müzedeki tunç eserleri inceledikten sonra yazdığı eserleri edebiyata kazandırmak için tercüme etti. Sami, İstanbul Arkeoloji Müzesinde yirmi iki yıl çalışıp İngilizce ve Fransızca birçok yayın hazırladıktan sonra 1950 Mart ayında emekli oldu. Ancak ayrıldıktan sonra bile mesleğini bırakamayıp İstanbul Arkeoloji Müzesinin yanı sıra Topkapı Sarayı ve Ayasofya Müzesinden gelen yayınlarla da ilgilendi. Cumhuriyet Dönemi’nde Türk Kadınlar Birliğinin kurucularından biriydi ve 1931’de Belgrad’da ve 1933’te Marsilya’da düzenlenen Uluslararası Kadınlar Birliği Kongresi’nde Türkiye’yi temsil etti. 1931’deki konuşması International Womens’s News’in Temmuz sayısında (10.sayı) yer aldı. Hayat Tarihi mecmuasında onlarca makale yazmış, üç padişah görmüş ve sarayda mürebbiyelik yapmış biri olarak, yaşadığı döneme ışık tutarak bunları paylaşmıştır. Yine birçok çeviri yaparak Türkçe literatüre önemli katkılar sağlamıştır.
Türkiye’nin ilk kadın müzecisi olan Seniha Sami’yi 18-24 Mayıs müzeler haftasında sevgi ve rahmetle anıyoruz.
