İşleme Sanatı

0
101

İşleme sanatı, Türk toplumunun sanatsal niteliğini, kültürel zenginliğini, tasarım kabiliyetini ve malzeme hâkimiyetini yansıtması bakımından önemi oldukça büyük bir sanat dalıdır. İşlemenin kullanılmaya başlaması günlük hayatta ya da giyim eşyalarında süsleme zevkinden doğmuştur. Türk işleme sanatındaki elde bulunan en eski örnekler Selçuklulara aittir. İşleme, var olan bir desenin ya da örüntünün yün, ipek, pamuk, metal (altın-gümüş), keten gibi iplikler, türlü iğneler ve uygulama biçimleri vasıtasıyla keçe deri, kumaş ve diğer dokumalar üzerine yapılmasıdır. Bu işlem sonucu ortaya çıkan desene nakış adı da verilir. 

İşlemelerde farklı yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemlerden bir tanesinde biri düz zemin üstüne istenilen şeklin çizilerek ipliklerle bu desenin doldurulmasıdır. Diğer bir tanesi olan kendinden desenli dokumada da isteğe göre belirli kısımlar iplikle belirginleştirilebilir. Başka bir yöntem olarak parça kumaşlar üstüne yapılan işlemeler başka kumaşların üstüne dikilerek kullanılır, buna aplike denir. İşlemeler çoğunlukla yastık ve divan örtüleri, havlular, yatak takımları giysiler ve evlilik çağındaki genç kızların çeyizlerinde bulunan gelinlik ya da benzeri kumaşlar ve dokumalardır. 

Eşarp, havlu ve başörtü gibi kumaşların kenarlarına süs olarak tığ, iğne ve mekik gibi araçlarla yapılan işlemeye oya adı verilir. Oyaların dik durması gerektiği için ya örgü için at kılı, tel gibi malzemeler kullanılır ya da örme işlemi bittikten sonra yumurta akı, çamaşır kolası gibi sertleştirici maddeler uygulanır. En yaygın motifler çiçek, meyve, yaprak ve sebze gibi bitkisel öğelerdir. Oyalarda bulunan bazı motiflerin gözyaşı, âşık kirpiği, gurbet, tren yolu gibi gerçek isimleri simgeledikleri olaya işaret eder. 

Çeşitli bölgelere, yörelere, çevrelere özgü ve hâlâ kullanımda olan ya da zar zor anımsanan nakış ve işleme türleri de görülür. Bunlardan bir tanesi Balıkesir pullusu: Osmanlı döneminde Balıkesir yöresinde giyilen, pullarla bezeli gelinliklere denir. 1970’li yıllara dek üretimi gerçekleştirilen bu tarz gelinlikler yarım asır sonra yeniden canlandırılmıştır. 

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz